De gevangenis leerde hem langzamer, rustiger te zijn. Het versterkte zijn gevoel dat haast vaak tot fouten en onjuiste beoordelingen kan leiden. Boven alles leerde hij hoe hij voldoening kon uitstellen: zijn hele leven is hier het bewijs van.
Als wij daar nog niet klaar voor zijn, wij ons niet door elke illusie van urgentie moeten laten leiden om een beslissing te nemen. Het is waar dat er momenten zijn dat wij mogelijk een geboden kans missen als wij niet snel handelen. Maar het komt ook vaak voor dat wij een betere deal kunnen sluiten of de taak beter kunnen verrichten als wij iets minder snel reageren en het spel iets rustiger spelen.
Voorzichtig zijn betekend niet dat je niet radicaal of doortastend kon zijn. Het gaat niet om de snelheid van de beslissing die iemand neemt, maar om de richting daarvan. Snelheid heeft niets met doortastendheid te maken. In feite vereist het in ogenschouw nemen van de lange termijn, de welwillendheid om lang gekoesterde of diepgewortelde ideeën te veranderen.
Op de lange termijn.
Dat is de manier waarop hij denkt, de termijn waarop zijn brein het best functioneert. Hij is niet snel of oppervlakkig: hij ervaart het als plezierig als hij zijn ideeën kan laten sudderen. Een langeafstand-denker.
Hij is een uiterst realistische en voorzichtige optimist. Hij is niet sentimenteel en koestert geen hoop tegen beter weten in. Hard werken en discipline hielpen je de zaken in de juiste richting te duwen. Zodra hij president werd, wist hij dat het zijn hogere doel was om een nieuwe natie te creëren. Hij wist dat wanneer je problemen niet direct behandelde, je niet de mogelijkheid had acties voor de langetermijnproblemen voor te bereiden.
Zijn visie ten aanzien van de hoofdlijnen was altijd op een verder gelegen doel gericht. Hij was vastbesloten dat zowel zijn korte termijn- als zijn lange termijndoelen in dezelfde richting moesten wijzen. Hij sprak vaak over het ‘totale beeld’ voor ogen houden, en dat deed hij bijna altijd. In feite waren het vaak de korte termijnproblemen die hem hinderden, omdat het de drempels op de weg naar zijn doel op de lange termijn waren. Vaak werden de korte termijnproblemen veroorzaakt door mensen die slechts de korte termijn voor ogen hadden, mensen die zich door de krantenkoppen van de dag lieten leiden. Hij keek voorbij de horizon. (visie)
Mandela dacht in termen van geschiedenis. Per definitie is geschiedenis de lange termijn. Hij wist dat je moest proberen die te beïnvloeden, maar ook dat een persoon niet een groot verschil kon maken. Geschiedenis maakt de mens, sterke krachten werken samen om sterke leiders op te leveren. Ja, een individu heeft het recht op het juiste DNA en de juiste vaardigheden, maar het moment maakt de man, omdat alleen dan de man het moment kan grijpen. Hij zou zeggen dat hij het moment heeft gegrepen, maar hij wist dat hij de gelegenheid niet had gecreëerd.
Je beoordeelt een man in het kader van zijn hele leven. Dat getuigt zowel van zijn grootmoedigheid als van zijn langetermijnvisie. Niemand is zo groots als de beste dingen die hij ooit deed of zo corrupt als het slechtste wat hij ooit deed. Elke persoon is de som van alles wat hij of zij heeft gedaan.
‘Men moet niemand voor zijn dood gelukkig prijzen’. Hij was het daarmee eens, en dat is deels waarom hij zo zorgvuldig en zo voorzichtig was. Alles kan in het laatste hoofdstuk veranderen en je moet op koers blijven om te voorkomen dat er aan het einde iets ongunstigs gaat plaatsvinden.
Hij heeft in zijn leven veel rampzalige dingen meegemaakt, maar hij kent zijn eigen doel en weet dat hij dat doel trouw is gebleven en de geschiedenis hem mild zal beoordelen.
Je kunt zeggen dat hij tevreden is.
Dit is de elfde les uit het boek Nelson Mandela, 15 lessen over leven, liefde en leiderschap van Richard Stengel, ISBN 978 90 215 5575 1
Wil je eens verder praten over jouw rol als leider? Plan dan een strategiegesprek met mij in.
