Het voortouw nemen betekent ook grenzen aangeven.
Zijn visie is dat leiders niet alleen leiding moeten geven, maar ook zichtbaar moeten maken dat zij leidinggeven. Dat is een onderdeel van de functie. Hij geloofde dat je in persoonlijke relaties de leiding moest nemen. Als er iets is wat je niet als plezierig ervaart, of als je denkt dat je niet redelijk of eerlijk wordt behandeld, dan moet je dat zeggen. Dat is ook leiderschap.
Het voortouw nemen wil ook zeggen dat je dingen doet die niet altijd de aandacht krijgen. Hij accepteerde geen speciale voorkeursbehandelingen en wilde dezelfde taken verrichten als de overige gevangenen. Er is niets waar een leider te goed voor is. Door de manier waarop Mandela liep toonde hij ook zijn leiderschap. Gewoon om hem zo vol vertrouwen te zien lopen.
Het voortouw nemen wil ook zeggen dat je het initiatief moet nemen en op kritieke momenten in zijn leven deed Mandela dat ook.
Hij bekende schuld. Hij was schuldig, zei hij, aan het vechten voor mensenrechten en vrijheid, schuldig aan het vechten tegen een oneerlijke wet- en regelgeving, schuldig aan het vechten voor zijn mensen die onderdrukt werden. Hij gaf toe dat hij sabotage van de regering had voorbereid.
Zijn geheime besprekingen die op zijn initiatief werden gehouden in 1985 met de blanke regering. Zijn houding was: als je met het onontkoombare wordt geconfronteerd, waarom zou je dan wachten?
Welke strategie volgde de regering? Onder normale omstandigheden zou hij een klacht hebben ingediend of op de een of andere manier een officieel verzoek om opheldering hebben gedaan, maar er was iets waardoor hij wist dat hij er verder over na moest denken. Hij had visie en zag de mogelijkheden. (blz. 55) Alleen onderhandelingen hadden een kans van slagen. Nu kon hij vanuit deze overtuiging ook daadwerkelijk in actie komen.
Voor een leider is het soms absoluut een vereiste dat hij zonder enig overleg een onafhankelijke actie onderneemt en dat hij toont wat hij met de organisatie heeft gedaan. Voor Mandela is het voortouw nemen ook verantwoordelijk zijn. Hij omarmt het idee dat hij, als hij zelf een besluit heeft genomen, hiervan ook de consequenties moet dragen. Je moet het onvermijdelijke niet uitstellen, zelfs al is dit mogelijk niet de oplossing die jij in eerste instantie graag had gezien.
Soms wil het voortouw nemen zeggen dat je moet bekennen dat je niet de goede beslissing hebt genomen, zelfs als niemand je daarvan beschuldigt.
Dit is de derde les uit het boek Nelson Mandela, 15 lessen over leven, liefde en leiderschap van Richard Stengel, ISBN 978 90 215 5575 1
Wil je eens verder praten over jouw rol als leider? Plan dan een strategiegesprek met mij in.
