Mandela: ‘Weet je, als je wilt dat het vee in een bepaalde richting gaat lopen, ga je achter het vee staan met een stok in je handen. Dan zorg je dat een paar van de slimmere dieren naar de voorkant van de kudde gaan en in de richting lopen die jij wilt dat zij lopen. De rest volgt dan die enkele energieke dieren die vooroplopen, maar eigenlijk stuur jij vanuit de achterhoede’. Hij onderbrak zijn verhaal even. ‘Dat is hoe een leider zijn werk zou moeten doen’.
Het idee dat het meest fundamentele van leiderschap is dat je mensen in een bepaalde richting stuurt. Richting van hun manier van denken en hun acties te veranderen. Door anderen te machtigen, laten wij hen delen in ons leiderschap of onze ideeën.
Door uitleg of advies te vragen, leerde hij niet allen van hen, maar gaf hij hun ook autoriteit en maakte van hen medestanders. Mandela begreep dat er niets is wat je meer geliefd bij anderen maakt, dan wanneer je hun om hulp vraagt. Als je je tot anderen wendt, vergroot dat hun loyaliteit ten opzichte van jou.
Wat Mandela met vanuit de achterhoede aansturen bedoelt. Een goed stamhoofd zal zijn mening niet met veel grandeur verkondigen en anderen niet bevelen hem te volgen. Hij luistert, vat samen en probeert daarna de meningen te vormen en de mensen te sturen om tot actie over te gaan. Het was allemaal niet zo heel anders dan wat de jonge veedrijver vanuit de achterhoede deed. Mandela ziet dit als de beste Afrikaanse traditie van leiderschap.
Ubuntu, dat wij als mensen alleen door andere mensen mens zijn, dat wij het beste uit onszelf halen door middel van onbaatzuchtige interactie met anderen.
Hij wist dat het beter was om op het persoonlijke vlak te verliezen als je daardoor de democratie kon laten overwinnen. De grotere wijsheid van de groep in vergelijking met die van het individu, en de grotere investering van de groep bij elk resultaat dat door consensus was bereikt. Het was een win-winsituatie.
Vanuit de achterhoede aansturen werkt op dezelfde manier; je bereikt het gewenste resultaat door middel van harmonie. Het is goed voor jou en voor de anderen.
Dit is de vierde les uit het boek Nelson Mandela, 15 lessen over leven, liefde en leiderschap van Richard Stengel, ISBN 978 90 215 5575 1
Wil je eens verder praten over jouw rol als leider? Plan dan een strategiegesprek met mij in.
