Juri Hoedemakers, naast Jort Verhage mede-eigenaar van De Hofnar, schreef er een boek over en gaf het advies aan ondernemers om een hofnar te benoemen. Hieronder vind je een overzicht van de rollen die een hofnar in een organisatie kan vervullen die hij beschrijft (herschreven in de je vorm).
In veel van de rollen kan ik mijzelf herkennen. Lees ze maar eens door en als je eens met mij van gedachten wil wisselen hierover dan weet je mij vast te vinden.
De entertainer
De voornaamste taak van de hofnar was het vermaken en amuseren van de koning. Dit entertainment was vaak een uitlaatklep om even te ontsnappen aan de zware taken die het koningschap met zich meebracht, maar inhoudelijk zaten er vaak boodschappen in verborgen om het reflectieve vermogen van de koning te verhogen.
Adviseur/raadgever
In zijn functie werd de koning regelmatig geconfronteerd met vleierij en hij moest dan ook steeds bij iedereen uit de hofkringen nagaan of er achter hun adviezen geen dubbele bodems, andere belangen of een machtstreven schuilgingen. Doordat de hofnar niet meedeed aan de politieke spelletjes, kon de koning bij hem rekenen op de waarheid.
Criticus
De hofnar had het recht om de koning te corrigeren en kritiek op hem te leveren, maar wel moest hij zorgen voor een goede balans tussen ‘pleasen’ en ‘displeasen’. Soms gebruikte een hofnar ook shocktherapie om de koning te genezen van slechte beslissingen. Hij gebruikte dan geen grappen en grollen of geestige woordspelingen, maar hield een duidelijke speech.
Satiricus
Politiek en religie waren mooie targets voor de hofnar en het beetnemen van de machthebbers stond standaard op zijn menukaart. De satire richtte zich ook weleens op de koning. Dan werd de koning geïmiteerd of geparodieerd, waardoor hij weer even werd geconfronteerd met zijn eigen gedrag en waarmee het reflectieve vermogen dus werd vergroot.
Elk geintje heeft een seintje
GEZEGDE
(Politiek) spion
De hofnar was het belangrijkste informatiekanaal van de koning en spioneerde aan de lopende band voor hem. Het reflectieve vermogen van de koning werd door deze functie indirect vergroot. Het kwam namelijk regelmatig voor dat de koning zijn gedrag aanpaste naar aanleiding van de roddels en informatie die zijn hofnar verzamelde in de ‘wandelgangen van het hof’.
Vertrouweling
Het is eenzaam aan de top. Het vertrouwen dat de koning aan de hofnar gaf, was misschien zelfs wel het gevolg van een gedeeld gevoel van isolatie. De hofnar fungeerde als een soort dagboek en vergrootte op die manier het reflectieve vermogen van de koning.
Bemiddelaar/buffer/schakel
Zijn nabijheid van de troon stelde hem in staat te bemiddelen voor mensen die nooit direct contact met de koning hadden of als de koning even geen zin had in de serieuze smeekbedes. Ook hier geldt weer dat het reflectieve vermogen van de koning werd vergroot door de informatie die de koning op deze manier bereikte.
Flapuit
De hofnar had het hart op de tong. Hij zei wat hij dacht en bracht ook slecht nieuws recht voor zijn raap. En misschien was hij wel de enige die de koning slecht nieuws kon brengen. Hoewel het niet altijd in goede aarde viel wanneer een hofnar prompt op tafel gooide wat er in hem omging, vergrootte zijn functie van flapuit het reflectieve vermogen van de koning wel enorm.
Beste vriend en maatje
De hofnar was een soort van partner met privileges. De koning en de nar genoten in hun vrije tijd ook van hun intieme vriendschap. Vrienden zijn sowieso goed voor het reflectieve vermogen. Zij zijn eerlijk en hebben met hun feedback of commentaar altijd het beste met je voor.
Zondebok
De hofnar was een makkelijk doelwit om de schuld te geven van zaken die misgingen. Op die manier kon soms ook gezichtsverlies van de koning worden bespaard. Dit was een redmiddel voor het imago van de koning, die tegelijkertijd werd geconfronteerd met zijn eigen fouten en feilbaarheid en weer even met beide benen op de grond werd gezet.
Coach/leraar
De hofnar vervulde zijn functies niet omdat hij zo graag dwars wilde liggen of altijd maar de bengel wilde uithangen. Hij deed zijn werk vaak vanuit een gedachte van schuchtere lering.
Onderhandelaar
De hofnar was ook de rechterhand van de koning en werd vaak ingezet voor onderhandelingen. De functie van onderhandelaar had niet direct invloed op het reflectieve vermogen van de koning. Wel kon de hofnar terugkomen met informatie die het reflectieve vermogen van de koning vergrootte, bijvoorbeeld als de hofnar informatie had over wat een ander koninkrijk van het huidige handelen van de koning vond.
Sfeerbewaarder via humor
De hofnar was zich vaak bewust van het effect dat hij had en zette zijn talenten regelmatig in om vreugde te creëren en anderen te helpen om gevaarlijke situaties of woede onschadelijk te maken. Hij gebruikte dan vaak humor en zijn gevoel voor timing om de boel tot bedaren te brengen. Dit had vaak ook serieuze invloed op het vermogen van de koning om op een onpartijdige en rechtvaardige manier te reageren.
Observeerder/toezichthouder
Als sociale outcast stond de hofnar vaak aan de zijlijn en observeerde hij vanaf die positie alle dagelijkse gebeurtenissen. Eigenlijk nam hij zo bij iedere situatie een helicopterview in om de situatie van bovenaf te zien. Doordat hij geen politieke belangen had, kon hij de situatie onpartijdig beoordelen en vervolgens glashelder aan de koning voorleggen. Het kwam ook weleens voor dat de hofnar iemand meenam in de helicopterview. Dat was soms een fijne reis, maar ook weleens een griezelige omdat men dingen zag die men eerder niet werden gezien.
Allesweter/encyclopedie
Doordat de hofnar overal vrij kon bewegen en werd meegenomen naar iedere onderhandeling en soms zelfs naar oorlogen en slagvelden, wist hij enorm veel. Hij wist niet alleen van de plannen van de koning, maar hoorde ook wat er onder de medewerkers van het hof speelde en wat er in de hoofden van de burgers en de edelen omging.
Statussymbool
Hofnarren waren ook statussymbolen. Hoe meer hofnarren een koning in dienst had, hoe belangrijker hij was. Nu heb je als ondernemer wellicht aan een hofnar genoeg.
