Voelen
Voelen is één van de vier basisfuncties volgens Carl Jung
Welke bewustheidsprocessen heb je minimaal nodig om iets (object, verschijnsel of mening) in zijn totaliteit te kunnen bevatten, begrijpen en zien? Met andere woorden: wat heb je minimaal nodig om je in de wereld te oriënteren? Jung destilleerde uit zijn ervaringen een viertal oriëntatiewijzen (denken, voelen, gewaarworden en intuïtie) die de basis van zijn vier bewustzijnsfuncties werden. Hieronder beschrijven de de functie voelen wat uitgebreider.
Algemene beschrijving
Relatie met de omgeving
Als een gevoelstype de subtiele ‘draadjes’ of de stille gevoels-onderstroom tussen hemzelf en de ander niet meer kan voelen. Dan ervaart hij dat alsof hij geen bestaansrecht meer heeft. Je loopt het risico dat hij uit de gang van zaken concludeert dat je hem niet mocht. Of dat je hem niet goed vind, of iets anders negatiefs op het persoonlijke vlak. Hij kan nu eenmaal het zakelijke en persoonlijke moeilijk scheiden.
Gevoel is niet hetzelfde als warmte
De gevoelens die hij ervaart in zijn contact met de wereld zijn voor hem de criteria waarmee hij de wereld, de mensen en de dingen beoordeelt en een plek geeft in zijn leven.
Gevoelsoordelen
Als rationele functie schept een gevoelstype orde in de wereld door alles wat hij tegenkomt op basis van zijn gevoelens te beoordelen. Het heeft dan een plek gekregen. Als het gevoelstype voor iemand een positief gevoel heeft zal die persoon in het positieve vakje worden ingedeeld. De vriendschap die hij voor je voelt staat niet meer ter discussie en is een vaststaand feit geworden. Mensen en dingen krijgen voor hem dus pas een plaats als ze een gevoelswaarde hebben en een hiermee samenhangend oordeel.
Gezelligheid troef, maar discussie gesloten…
Juist omdat de dingen hun veilige plek krijgen door ze van een gevoelsbeleving en -oordeel te voorzien, is het voor het gemiddelde gevoelstype belangrijk dat daar dan verder niet meer aan getornd wordt. Want als iets of iemand innerlijk een plek bij hen heeft ‘dan is dat zo’ en dan is het ‘discussie gesloten’. Voor een gevoelstype is het echter absoluut zonneklaar en logisch. Dat komt mede doordat gevoelstypen niet van conflicten houden. Die verstoren de gevoelssfeer en maken deze minder aangenaam om te ervaren.
Angst voor verandering van sfeer
In dezelfde zin kunnen gevoelstypen ook andere veranderingen tegenhouden. Nieuwe ideeën bagatelliseren, vernieuwingen om zeep helpen, en dus nogal behoudend overkomen. Een gevoelstype kan zich uitstekend afstemmen of een sfeer. En als die sfeer hem niet bevalt zorgt hij er door subtiel gedrag voor dat die sfeer gaat veranderen. Hillman spreekt zelfs van ‘het dicteren’ van de sfeer door subtiel gedrag, en van het subtiel ondermijnen van de heersende sfeer. En als het hun onverhoopt niet lukt om de gewenste verandering aan te brengen, dan houden ze voor de rest hun mond en trekken zich terug.
Introvert voelen
[Lees hier meer over het verschil tussen introvert en extravert]
Stille wateren
Een introvert gevoelstype blijft doorgaans wat op de achtergrond, het liefst is hij onopgemerkt aanwezig en heeft er geen probleem mee ‘muurbloempje’ te zijn. Ondanks zijn behoefte aan het gevoelsmatig evalueren van alles om hem heen, zorgt zijn introversie ervoor dat zijn energie niet terugvloeit naar de omgeving, maar in hemzelf werkt, en innerlijk gebeurt er veel. Alle gevoelens blijven bij een introvert binnen, wat een koele of afstandelijke indruk kan wekken, maar dat is het innerlijke dus allerminst. Vandaar het gezegde ‘stille wateren hebben diepe gronden’. Zo kan hij ook een enorme loyaliteit naar bepaalde mensen voelen, waar de betrokkenen vervolgens nauwelijks of geen weet van hebben en het misschien af en toe indirect zullen voelen. Die stille loyaliteit is er gewoon en hoeft niet toegelicht noch beredeneerd te worden.
Stille positieve kracht
Het introverte gevoelstype kan ongemerkt en onbewust beelden oppakken die te maken hebben met dat wat op de achtergrond in de maatschappij speelt. Het is net alsof iets in hen zegt dat hier de plek is waar het allemaal gebeurt. Zijn aanwezigheid op zich is voldoende voor de anderen om zich ethischer te gaan gedragen. En het ontwikkelde introverte gevoelstype kan daardoor zelfs de stille ethische ruggengraat van zijn groep worden.
Verkeerde indruk
Aangezien hij net als elk gevoelstype extremen in de gevoelssfeer lastig vindt, zal hij die ook proberen te vermijden of te ontkrachten, waardoor hij het risico loopt een wat onaangepaste, onvolwassen en onbetrokken indruk te maken. Het introverte gevoelstype kan door diezelfde mensen in nood net zo geraakt zijn, maar de energie vloeit bij hem naar binnen en niet naar die mensen toe. In zijn binnenwereld doorvoelt hij de ellende van die mensen en kan zelfs de ellende van de hele wereld in hemzelf voelen, waardoor hij het gevaar loopt helemaal stil te vallen door de enorme hoeveelheid psychische energie die dit proces hem kost. Hij is niet koud noch ongevoelig, integendeel, zijn gevoelens zijn heel erg intensief, en juist daarom doen hij niets.
Intens van binnen, koel van buiten
Jung geeft aan dat het introverte gevoelstype met betrekking tot zijn omgeving beslist bereid is om daar in alle rust harmonisch mee om te gaan. Je ervaart dan geen beminnelijkheid en geen warme tegemoetkomendheid en je je snel te veel voelt. Hij voegt daar ook aan toe dat jouw emoties door het introverte gevoelstype niet worden opgepakt, gedeeld of begeleid. Maar dat dit type zo snel mogelijk jouw emoties probeert af te weren , te dempen, of af te koelen met een negatief gevoelsoordeel, zoals Jung dat verwoordt. Ook geeft hij aan dat enthousiasme weliswaar met een welwillende neutraliteit wordt benaderd. Maar dat het introverte gevoelstype makkelijk met ondermijnende kritiek komt of met een trekje van superioriteit. Meegaan in het enthousiasme doet hij dus niet.
Manipulatie
Wordt de introversie te sterk, dan kan de introvert egoïstisch en dwingend overkomen. De heimelijke tendens om het object buiten hem in waarde te verminderen heeft tot gevolg dat het introverte gevoelstype zichzelf als superieur daarboven neerzet, omdat dit de enige manier is om zich te kunnen handhaven tegenover die buitenwereld. Door die onterechte zelfvergroting zien we een houding waarin ijdelheid, dwingelandij en heerszucht op de voorgrond treden. Een andere mogelijke uitwas die zich kan voordoen is dat het introverte gevoelstype gaat denken dat hij weet wat anderen denken.
Religie en kunst
Zaken als kunst en religie kun je ook beschrijven en analyseren, maar we mogen niet vergeten dat ze ook gevoelswaarden vertegenwoordigen. Maar een introvert type zal dat moeilijk aan de buitenwereld tonen. Maar het is er dan weldegelijk.
Extravert voelen
[Lees hier meer over het verschil tussen introvert en extravert]
Aangepast
Elke extravert type past zich relatief gemakkelijk aan in de buitenwereld. Het extraverte gevoelstype heeft daar weinig moeite mee. Doordat het extraverte gevoelstype gericht is op het ervaren van gevoelens, gevoelsresponsen en -stromen in de buitenwereld, zal hij de een neus voor hebben aan te voelen wat iemand nodig heeft. Wat de ander wil, en daardoor ook hoe hij het moet aanpakken om dingen voor elkaar te krijgen. Ze weten de juiste toon aan te slaan, je het juiste compliment te geven. Zeggen vaak aardige dingen en menen die ook echt, waardoor je je al gauw prettig voelt bij deze mensen. Hij zal dus snel iets mooi vinden als iedereen dat mooi vind of als dat mode is. Want als hij dat niet vind, tast het de algehele gevoelssfeer aan. Dat lijkt onbetrouwbaar of onecht, maar dat is het beslist niet.
Het gaat hem om de rol die dat artikel speelt voor de algehele sfeer. Als het de algemene sfeer ten goede komt dom dat artikel mooi te vinden, dan vind het extraverte gevoelstype dat artikel ook oprecht mooi! Met een gevoelstype dat zich in de wereld oriënteert door het toekennen van een gevoelswaarde aan dingen, en wat we bij het echt extraverte gevoelstype zien is dat die waardering niet gebaseerd is op een gevoel dat van binnenuit opwelt, maar dat al vooraf bepaald lijkt door de buitenwereld.
Hulp in de maatschappij
Hun behoefte om door maatschappelijk aangepast te functioneren de gevoelssfeer goed te houden zullen extraverte gevoelstypen iemand graag helpen. Ze bieden hulp aan en hebben er ook echt plezier in om je te helpen. Het zijn stuk voor stuk uitgelezen activiteiten voor het extraverte gevoelstype. Omdat hij op deze manier actief een bijdrage kan leveren aan (en een stempel kan drukken op) het behoud van de gemeenschappelijke goede sfeer.
Opgeslokt door de buitenwereld
Gaat hij daarin echter overdrijven, dan worden zijn aangepaste gedrag, de complimenten die hij geeft, de hulp die hij verleent slechts een masker, een houding of pose die onecht aanvoelt en hol is. Niet alleen verliest hij dan dat wat juist de grootste waarde vertegenwoordigde, namelijk menselijke warmte, maar het krijgt ook nog eens een ondertoon van egoïsme. Opeens voelt die hulp toch niet meer zo fijn, want hoewel er niets gezegd is, voel je dit wel degelijk. Als het extraverte gevoelstype alleen nog op de buitenwereld koerst, zal hij je in het ene gezelschap de hemel in prijzen en in het andere gezelschap tot de grond toe afbreken. Vaak is er op hetzelfde moment sprake van een overdreven houding of pose van het extraverte gevoelstype die helemaal niet goed meer voelt.
Relaties
Voor een extravert gevoelstype is het belangrijk dat zijn familie en verdere omgeving zich kunnen vinden in de partner met wie hij verder door het leven wil. Een extremer extravert gevoelstype zal er voor waken om met ‘de verkeerde’ thuis te komen. De sterkere extravert zal, door zijn grotere gerichtheid op de buitenwereld, zich bij het zoeken naar een partner vooral richten op die groepen, die qua sociale achtergrond of status of andere belangrijke factoren passend worden geacht.
Binnen fladderende gedachten
In zijn typologie beschrijft Jung dat het extraverte gevoelstype opeens kouder dan koud kan zijn. Von Franz spreekt in dit verband van een af en toe optredende plotselinge koude flits in de ogen van het extraverte gevoelstype, waardoor hij heel even iets van zijn innerlijke roerselen verraadt. Voor het extraverte gevoelstype dat in deze situatie is beland is alleen zijn alleen al hierom bedreigend: dan krijgen zijn innerlijke processen immers een kans om tot zijn bewustzijn door te dringen. Een andere oplossing is om zich aan te sluiten bij een bepaalde groep of instelling. Het gaat er dan niet om hoe hij er zelf over denkt, maar hoe hij zich door op een gevoelslijn te zitten met anderen veilig kan voelen.
Uitingen van de inferieure functie
Problemen met logica
Gebieden die bij de inferieure functie horen oefenen met de regelmaat van de klok een enorme fascinatie uit. En kunnen je helemaal overspoelen. Als de denkfunctie inferieur is, zien we een fascinatie voor kennis, weetjes en feiten, waarin het gevoelstype helemaal ondergedompeld kan raken. Maar gevoelstypen gaan nu eenmaal anders met kennis en feiten om dan denktypen.
Associatief denken
Als de inferieure denkfunctie doorbreekt, kan er een dwangmatige behoefte aan denken, lezen, schrijven of praten ontstaan. Dus als alle uitingen van het onbewuste geeft de timing daarvan nogal eens problemen, en verloopt het proces volgens zijn eigen intensiteit zonder dat het gevoelstype er invloed op uit kan oefenen. Als het om zijn eigen gedachten gaat komt hij in een maalstroom van denkbeelden terecht die hij niet meer kan stoppen. Die maalstroom kan hem naar conclusies leiden die voor hem heel logisch zijn, maar niet voor een denktype. Ik gebruik met opzet het woord denkbeelden omdat de gedachten zich niet zelden beeldend voordoen.
Het kan zijn dat een gevoelstype in de over elkaar tuimelende gedachte ook een aantal gedachtenbeelden krijgt van kritiek die je op hem geuit hebt. Zonder dat bewust te willen worden deze beelden ongemerkt gekoppeld aan schaduwinhouden, aan angst of aan negativiteit. En kan de conclusie voor het gevoelstype zijn dat je een hekel aan hem hebt. Dat is volstrekt niet zo, maar zijn gedachtenlijn boog dwangmatig af naar een niet-logische conclusie. En het is niet altijd makkelijk om hem die conclusie op dat moment uit zijn hoofd te praten!
Feitenslavernij
Het is bijna onmogelijk om een meningsverschil op een logische manier uit te praten. De kleinste details die er eigenlijk niet toe doen worden er uitgelicht en opgeblazen. En als handvat genomen om de ruzie een andere kant op te laten gaan. Het is heel erg moeilijk om bij het thema te blijven waar het oorspronkelijk om ging. Elk woord of elk voorbeeld dat je in dit meningsverschil gebruikt wordt op een goudschaaltje gewogen. Elk gevoel voor nuance of relativering is dan verdwenen.
Als je een detail niet meer goed weergeeft deugt het hele voorbeeld niet. Sterker nog, je hele ruzie en het hele punt wat je oorspronkelijk wilde uitleggen niet meer. Het gevoelstype kan er op staan dat het nu eens goed wordt uitgepraat. Omdat hij of zijn ‘niet vast beschuldigt wenst te worden’. Toch zal op een later moment het licht extraverte gevoelstype, terug in de superieure functie, rustig over de ruzie kunnen praten en gewoon gas terugnemen, en de gevolgen voor de sfeer relativeren.
Vreugde om letters en cijfers
Denken, lezen, praten, schrijven en dergelijke kunnen echter als doorbraak van inferieur denken ook voor heel veel vreugde en plezier zorgen. Dat zie je ook bij de allerjongsten onder de gevoelstypen. Boeken zijn iets fascinerends voor ze, al brengen ze dat niet op een voorzichtige manier tot uitdrukking. Boeken hebben kennelijk pas een goede sfeer voor heb als ze half gemold zijn tijden het ‘lezen’. Ook het toetsenbord op een computer kan een enorme aantrekkingskracht hebben op het jonge gevoelstype. Voor een volwassene kan het iets simpels zijn als gewoon even ongestoord in de krant willen duiken. Het nieuws is dan ondergeschikt aan het omringd zijn door de wereld van letters en feiten.
Of even een stukje van de kruiswoordpuzzel of woordzoeker oplossen, een paar woordjes maar. Dat schrijven kan een regelmatig terugkerend rustpunt zijn, al hoeft het beslist niet elke dan. En zal het de ene keer lang en intens zijn, en de andere keer maar een paar woorden. Het hoeft geen structuur te hebben geen logica, maar doet dienst als een mogelijkheid om de innerlijke woorden- en gedachtestroom af te laten vloeien. Zodra het om een doorbraak van de inferieure functie gaat, gaan overgevoeligheid voor kritiek en humorloosheid hand in hand. En kan de houding tegenover iemand met kritische vragen vijandig worden. Als echter de superieure gevoelsfunctie het heft weer in handen neemt en middels beelden en voelen ervaart wat Jungiaanse psychologie kan betekenen, komt er juist een hele genuanceerde houding, waarin humor en kritiek wel mogelijk zijn.
Huiswerk
Vooral voor gevoelstypen is het maken van huiswerk een dagelijks terugkerende confrontatie met de noodzaak een functie te moeten gebruiken die bij hen nu juist de inferieure functie is: denken. Wat doet nu een gevoelstype aan het begin van de middelbare school als het huiswerk moet maken? In de eerste plaats is de inferieure functie niet zo maar op te roepen. Dat kan betekenen dat het in de ogen van de ouders of docenten eerst ‘ellenlang draalt’ en ‘zijn tijd verdoet’ voordat het ‘eindelijk begint’. Toch is dit getreuzel, dat gemakkelijk een uur kan duren, het beste te beschouwen als een onderdeel van het huiswerk maken.
Het is een soort van ritueel om langzamerhand daar te komen waar het gevoelstype in een daad van wilskracht eenvoudig niet kan komen. Maar de praktijk leert dat ze meer dan de andere typen afhankelijk zijn van vlagen. Van buien waarin het opeens heel hard gaat.
Bron: Jungs psychologische typen in de praktijk, Dra. Karen M. Hamaker-Zondag, ISBN: 978-90-74899-39-0
Hoe zit dat bij jou?
Wil je meer weten of leren over welke functies jouw voorkeur hebben? Vraag dan bij ons een ODC-drijfverenmeting aan en leer meer over jezelf en je mogelijkheden om te groeien in je talent. En deze te ontwikkelen. In dit model zijn ook de vier basisfuncties volgens Jung te meten en inzichtelijk gemaakt.
Volgens de ODC-drijfverenmeting valt het archetype Strateeg met de competenties Besluitvaardig en Oordeelsvorming eronder. Ook het archetype Oermoeder met de competenties Interpersoonlijk sensitief en Omgevingssensitief vallen onder Voelen/Feeling. Daarnaast nog de competenties Commitment en Compassie vanuit het interne kompas.
ODC-DRIJFVERENMETING en VOELEN
Dit gevalideerde en innovatieve meetinstrument geeft inzicht in natuurlijke talenten maar ook in aangeleerd gedrag, wat veel energie kost en onder druk kan vervormen tot onproductief gedrag en weerstand in je organisatie of thuis. De ODC-drijfverenmeting is ontwikkeld door Odin Company; de afkorting staat voor Odin Development Compass.
Wil je lezen hoe de Archetypes omschreven worden en hoe de samenhang ervan is, lees dan eens mijn uitgebreide blog hierover met alle linkjes naar andere competenties.
MAG IK JE HELPEN?
Mag ik je helpen uit te vinden wie je bent en waar jij van nature goed in bent of kan zijn?
Gelden de onderstaande vragen voor jou? Neem dan ook contact met mij op.
Wie ben ik echt en wat kan ik ermee als ondernemer?
Ik zoek een mentor voor ondernemers.
Mentor met verstand van ondernemen in moeilijke tijd.
Ken jij de vier basisfuncties volgens Jung?
Zakelijke mentor voor bedrijf met meer dan 15 medewerkers.
Mentor met verstand van de bouw.
Ik wil mijn bedrijf verkopen maar is dit het goede moment
Mentor met verstand van de technische sector.
Wil je meer weten over jouw collectief onbewuste?
Hoe breng ik mijn bedrijf autonoom naar een hoger niveau
Ik heb nieuwe visie nodig voor mijn onderneming
Ben je inventief of kun je dat leren?
Ik heb nieuwe visie nodig voor mijn bedrijf
Hoe weet ik of ik geschikt ben als ondernemer
Wat zijn de vier basisfuncties volgens Jung?
Autonoom groeien of groeien door overnames
Ontdek hoe het collectief onbewuste invloed op jou heeft.
Hoe leid ik mijn bedrijf na de coronacrisis
Waar vind ik een zakelijke business coach
Op zoek naar business coach in Flevoland
Zakelijke mentor op de Veluwe gezocht
Nuchtere zakelijke coach gezocht in Overijssel of Gelderland.
AANBIEDING VOOR JOU
Om jou als ondernemer ook te kunnen helpen hebben we diverse programma’s samengesteld waaruit je kunt kiezen. Deze kun je vinden op onze aanbiedingspagina.
WIL JE DIRECT EEN AFSPRAAK MAKEN?
Wil je een afspraak maken om hier eens vrijblijvend over verder te praten? Plan dan vandaag nog een telefonisch kennismakingsgesprek met ons in via ons handige tool op onze website. Klik dan hier
Bellen voor een afspraak maken mag natuurlijk ook altijd.
Bel dan naar 06-53321934. Dan zoeken we samen een geschikt moment in jouw en mijn agenda.
Ik kijk uit naar onze afspraak.
Wil je eerst linken met mij op LinkedIn? Klik hier naar mijn profiel.
